Başlıklar
Endometrium (Rahim) Kanseri Nedir?
Endometrium kanseri kadınlarda meme, kolorektal ve akciğer kanserinden sonra en sık görülen jinekolojik kanserdir.
Özellikle yaşlı ve postmenopozal kadınların hastalığıdır. Vakaların %70’i 45-74 yaş arasındadır. Hastalığı saptamada etkin bir tarama testi olmamasına rağmen erken belirti vermesi nedeniyle %75’i başlangıç evrelerinde yakalanır. Menopozdan sonra oluşan bir vajinal kanama ya da lekelenme nedeniyle doktora başvurmak kanserin henüz erken evredeyken saptanmasını sağlayabilir. 5 yıllık yaşam şansı tüm evreler için ortalama %84 civarındadır, hastalık erken yakalandığında bu oran daha da yükselir.
Rahim kanseri (endometrium kanseri) denildiğinde rahim iç tabakasını oluşturan endometriumdan kaynaklanan kanserler anlaşılır.
Rahim Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?
- 60 yaş üstünde olmak,
- Şişmanlık (obesite)
- Progesteron içermeyen, sadece estrogenleri içeren hormon ilaçlarının uzun süre kullanımı,
- Adet kanamalarının küçük yaşlarda başlayıp ileri yaşlarda menopoza girilmesi,
- Hiç doğum yapmamak ya da kısırlık öyküsü,
- Kendisinde veya ailesinde kalın barsak kanseri veya endometrium kanseri öyküsünün varlığı
- Meme ya da over kanseri öyküsü
- Over hastalıkları
- Tamoksifen (meme kanseri tedavisinde kullanılan bir hormon ilacı) kullanımı,
- Diyabet (şeker hastalığı),
- Hayvansal yağdan zengin beslenme,
- Hipertansiyon (tansiyon yüksekliği),
- Adet düzensizlikleridir.
- Östrojen replasman tedavisi
Rahim kanseri riskini azaltan faktörler
- Uzun süre doğum kontrol hapı kullanılması riski azaltır, bu koruma ilacın bırakılmasından sonra da 10 yıl devam eder.
- Adet görmekte olan hanımlarda yoğun, fazla ya da düzensiz kanama geliştiğinde doktor kontrolu yapılması
- Menopoz sonrası vajinal kanama endometrium kanserinin en erken bulgusudur, vakit kaybetmeden kontrol edilmeli
- Endometrial hiperplazi olgularının bazı tipleri (Atipili Kompleks Hiperplazi) tedavi edilmediği takdirde kansere dönüşme eğilimindendir. Bu durumda rahimin cerrahi olarak çıkarılması bunu önleyebilir.
- Herediter Nonpolipozis Kolon Kanser’li ya da bu yönden artmış risk varsa 35 yaşından itibaren her yıl endometrial biopsi ya da çocuk istemini tamamlamışsa rahmin alınması önerilebilir
- Meme kanseri tedavisinde kullanılan Tamoksifen endometrium kanseri riskini arttırdığından hastaların bu konuda bilinçlendirilmeleri ve rutin jinekolojik muayenelerini aksatmamaları,
- Sağlıklı kiloda olmak, dengeli beslenme, var olan diabet ve yüksek tansiyonun kontrol altına alınması
Rahim Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Hiçbir şikâyeti olmayan ya da kanser için ailesel risk taşımayan kadınlara rahim kanserini saptamak için önerilecek bir tarama testi yoktur. Fakat endometrium kanseri olan çoğu kadında erken belirtiler vardır. Bu belirtiler:
- Anormal vajinal kanama, lekelenme veya akıntı: Menopozdaki kadınlarda özellikle önem taşır. Hala adet görmekte olan kadınlarda ise düzensiz adet kanamaları şeklindedir. Menopoz sonrası kanaması olan veya 40 yaş sonrası artmış vajinal kanama şikâyeti olan tüm kadınların rahim kanseri olma olasılığına karşı doktora başvurması gerekmektedir. Ayrıca periyodik jinekolojik muayeneler sırasında transvaginal ultrason ile rahim iç zarı (endometrium) kalınlığı ölçümü de rahim kanseri hakkında fikir verebilmektedir. Menopoz sonrası yıllarda kalınlaşmış bir endometrium saptanırsa kanser açısından değerlendirilmelidir. Kanlı olmayan vajinal akıntı da bir bulgu olabilir, endometrium kanserine bağlı akıntıları %10’u kanlı değildir.
- İdrar yaparken yanma, cinsel ilişki sırasında ağrı,
- Pelvik bölgede ağrı veya kitle
Rahim Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?
Yukarıdaki belirtilerin herhangi birinin varlığında jinekologa başvurulmalıdır. Jinekolog endometrium kanseri şüphesi duyduğunda endometrial biopsi ya da küretaj yoluyla rahim içinden bir miktar doku alıp patolojiye gönderir. Alınan parça patolog tarafından değerlendirildiğinde kanser varsa tipi ve derecesi raporda bildirilir. Kanserin derecesi arttıkça hastalığın yayılma ve tekrarlama olasılığı artar.
Endometrial kanser tanısında transvajinal ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT), magnetik rezonans görüntüleme (MRG) ve gibi görüntüleme yöntemleri de gerektiğinde uygulanabilir.
Endometrial kanseri yayılırken ilk olarak tüpler, yumurtalıklar ve lenf nodlarına ilerler. Serviks, vajina ve akciğerlere de yayılabilir. İlerlemiş kanser mesane ve kalın bağırsağı tutabilir.
Rahim Kanseri Tedavisi
Endometrium kanserinin tedavisine karar verirken kanserin tipi, derecesi, evresi, hastanın genel sağlık durumu ve kişisel tercihleri göz önüne alınır. Endometrium kanserinde cerrahinin amacı kanserli dokuyu vücuttan mümkün olduğunca çıkartmaktır. Bu nedenle rahimin total çıkarılması (histerektomi) temel prensiptir. Ancak bu tedavinin ve hastalığın evresinin saptanmasının tek yöntemi olan bu ameliyat detaylı ve özellikli bir ameliyat olduğu ve özel bir eğitim gerektirdiği için Jinekolog Onkologlar tarafından yapılmalıdır. “Jinekolojik Onkoloji” Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanlığından sonra 4 yıl daha eğitimle alınan bir branş olarak ülkemizde ve dünya da bu nedenden dolayı kabul edilmiştir. Bu cerrahinin eksik ya da yanlış yapılmış olması hastaya sağlanacak yararı neredeyse yok eder.
Bu cerrahide tüpler ve yumurtalıklar çıkartılır. Çok erken evre olgularda (tümor uterusta sınırlı ve derin myometrial invazyon yok) yalnızca rahmin ve yumurtalıkların alınması (TAH+BSO) ve periton yıkama sıvısının sitolojik incelemesi yeterli olur. Geri kalan diğer evrelerde, pelvik ve paraaortik lenf bezlerinin çıkarılarak patolojik değerlendirmeye alınır ve hastalığın yaygınlığı saptanır. Bulgulara göre postoperatif dönemde tedaviye radyoterapi ve/veya kemoterapi eklenmesi planlanır.
Henüz kanser uterus dışına yayılmadıysa cerrahi tedavi tam bir iyileşme sağlamaktadır.
Ancak başka organlara veya lenf dokularına da yayılmışsa ek bir tedavi gerekecektir. İlerlemiş rahim kanserlerinde cerrahiden sonra radyasyon (ışın) tedavisi uygulanmaktadır.
Kemoterapi kanser hücrelerini öldürmek için kullanılan ilaçlardır. Endometriyum kanserinde kemoterapinin yeri sınırlıdır, genellikle bu ilaçlar kombinasyonlar halinde kullanılır.
